Nghiên cứu khoa học trong sinh viên đóng vai trò quan trọng để nâng cao chất lượng đào tạo toàn diện. Thời gian qua, các trường Cao đẳng nghề ở Cà Mau đã thực hiện nhiều giải pháp khuyến khích, tạo điều kiện thuận lợi giúp sinh viên tăng cường công tác nghiên cứu khoa học, sáng tạo khoa học kỹ thuật và khởi nghiệp. Qua đó hình thành tư duy và phương pháp nghiên cứu khoa học, thực hiện phương châm “giảng dạy kết hợp với thực nghiệm và nghiên cứu khoa học”. Tạo động lực nghiên cứu khoa học sẽ nâng cao chất lượng đào tạo nguồn nhân lực, góp phần phát hiện và bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ để mỗi sinh viên ra trường phát huy tính năng động, sáng tạo, hình thành năng lực tự học tự nghiên cứu. 
       1. Đặt vấn đề:
       Nghiên cứu khoa học trong sinh viên là hoạt động không thể thiếu trong kế hoạch đào tạo ở trường cao đẳng nghề. Thông qua nghiên cứu khoa học, không chỉ giúp sinh viên đào sâu hơn kiến thức đã học, mà còn phát huy khả năng sáng tạo của mình. Để khuyến khích khả năng tự học, tự nghiên cứu của sinh viên, các trường Cao đẳng nghề ở Cà Mau đã đưa hoạt động nghiên cứu khoa học vào kế hoạch giảng dạy và học tập nhằm khuyến khích sinh viên đến với nghiên cứu khoa học, khơi dậy trong lực lượng trí thức trẻ sự đam mê tìm tòi, khám phá, sáng tạo ra những công trình khoa học. Tuy nhiên, sinh viên tham gia nghiên cứu khoa học với số lượng các đề tài rất khiêm tốn. Việc nghiên cứu khoa học trong sinh viên đang được xem như là một hoạt động phong trào. Chưa có nhiều sinh viên thực sự say mê với hoạt động nghiên cứu khoa học – vốn được coi là một trong những hoạt động quan trọng của quá trình đào tạo. 
       2. Những hạn chế trong nghiên cứu khoa học của sinh viên
       Sự hạn chế nghiên cứu khoa học trong sinh viên đó là thiếu môi trường nghiên cứu khoa học. Với chương trình đào tạo hiện nay, sinh viên phải miệt mài lên lớp nghe giảng, ôn bài, làm bài kiểm tra, bài thi, khóa luận, thực tập… Với cách đánh giá chủ yếu dựa vào kết quả thi kết thúc môn học nên sinh viên phải tập trung cho môn học để có được kết quả học tập tốt. 
Trang bị cơ sở vật chất nhà trường thiếu thốn làm ảnh hưởng rất nhiều đến khả năng nghiên cứu của sinh viên. Phòng thí nghiệm chưa đảm bảo đủ các chức năng, các công trình khoa học của sinh viên vẫn còn có khoảng cách xa với ứng dụng thực tiễn. 
       Chương trình học ở nhà trường không phải ngành nào cũng được học môn “Phương pháp nghiên cứu khoa học”, nhất là các ngành ngoài Sư phạm. Tuy nhiên, theo nhiều sinh viên, họ rất cần những kiến thức nền tảng và muốn nghiên cứu khoa học hiệu quả cần phải có sự hướng dẫn bài bản. Theo chia sẻ của các sinh viên, muốn tìm hiểu, tiếp cận các công trình nghiên cứu khoa học để học hỏi nhưng không tiếp cận được. Bên cạnh đó, nhà trường cũng chưa tạo được sân chơi để sinh viên tham gia nghiên cứu khoa học như câu lạc bộ. 
       Trong những năm qua, các trường Cao đẳng nghề luôn coi hoạt động sinh viên nghiên cứu khoa học là một trong những nhiệm vụ cơ bản trong giáo dục và đào tạo của nhà trường. Thực tế, có nhiều sinh viên tham gia nghiên cứu khoa học, tham gia các hội thi. Để công trình nghiên cứu khoa học trong sinh viên phát triển, các trường luôn tạo điều kiện thuận lợi cho sinh viên tham gia nghiên cứu khoa học, từng bước giúp người học tự tin, làm chủ phương pháp nghiên cứu, mạnh dạn thực hiện các công trình nghiên cứu, có ứng dụng thực tiễn. Tuy nhiên, các đề tài nghiên cứu rất khiêm tốn, chủ yếu là các đề tài tốt nghiệp bắt buộc khi phải thực hiện để xét tốt nghiệp. 
       Vì vậy, nghiên cứu khoa học của sinh viên có thể nói mang tính tiềm năng, sinh viên là một lực lượng trẻ, đầy nhiệt huyết, có thời gian và trí sáng tạo không ngừng được phát triển dưới môi trường giáo dục nghề nghiệp. Tuy nhiên, tỷ lệ sinh viên nghiên cứu khoa học còn rất khiêm tốn. Nguyên nhân mấu chốt của vấn đề này là do kinh phí hỗ trợ cho sinh viên nghiên cứu khoa học hầu như không có, thiếu trang thiết bị, phòng thí nghiệm, cơ sở thực hành, thiếu cán bộ hướng dẫn, chưa có chính sách động viên và khuyến khích thầy cô đóng góp tích cực cho nghiên cứu khoa học.
Bên cạnh những kiến thức và kinh nghiệm thu được thông qua việc nghiên cứu khoa học, sinh viên còn được tạo điều kiện trong việc nâng cao kết quả học tập. Mỗi sinh viên tham gia viết bài tham luận hội thảo hay thực hiện đề tài nghiên cứu khoa học sẽ được cộng thêm điểm rèn luyện nhưng mục này hầu như không được phát huy khi xét để được công điểm rèn luyện vì rất ít có sinh viên thực hiện để được cộng điểm.  
       Ngay từ năm đầu tiên, sinh viên một số ít ngành bắt đầu tiếp cận với lý thuyết về nghiên cứu khoa học, nghĩa là thời gian dành cho nghiên cứu khoa học có thời gian rất dài, nhưng sinh viên chỉ tập trung thời gian vào thực tập, thi cuối khóa và làm đề tài tốt nghiệp. Phần lớn sinh viên sau khi ra trường đều tìm việc làm và không tiếp tục theo đuổi nghiên cứu khoa học. Vì vậy, để có những công trình khoa học có chất lượng, việc thu hút sinh viên nghiên cứu khoa học ngay từ đầu khóa là giải pháp quan trọng. Nếu ngay từ những năm đầu sinh viên được làm quen với môi trường khoa học sau khi được trang bị kiến thức vững vàng, cộng thêm sự định hướng tốt từ các giảng viên, sinh viên sẽ có nhiều thời gian để theo đuổi để  thực hiện đề tài khoa học có chất lượng. 
       3. Những biện pháp để cho sinh viên tham gia nghiên cứu khoa học
       Để tạo động lực cho sinh viên nghiên cứu khoa học, sáng tạo, nhà trường cần đầu tư cơ sở vật chất, trang thiết bị thực hành phục vụ đào tạo nghiên cứu; cán bộ, giảng viên tận tâm truyền đạt kiến thức, kỹ năng chuyên môn cho sinh viên; tạo động lực cho sinh viên có đam mê sáng tạo nghiên cứu là nền tảng thúc đẩy phong trào nghiên cứu khoa học.
Cải thiện trình độ ngoại ngữ của sinh viên: Ngoại ngữ là công cụ không thể thiếu cho quá trình học tập, nghiên cứu khoa học, giúp sinh viên tiếp cận các nền giáo dục, khoa học tiên tiến. Qua thực tế khảo sát sinh viên đầu khóa, kết quả đa số sinh viên còn yếu ngoại ngữ. Điều này cản trở rất lớn đến việc tiếp nhận tri thức của họ. 
       Cần có cơ chế, chính sách để khuyến khích sinh viên tham gia nghiên cứu khoa học: Những sinh viên có quá trình tham gia nghiên cứu khoa học, có công trình có ý nghĩa thì có thể khuyến khích họ đăng bài trên các tạp chí khoa học. Nếu công trình của sinh viên được đánh giá tốt thì có thể xem xét sinh viên đó đã hoàn thành luận văn tốt nghiệp. Nếu một sinh viên có bài báo khoa học được đăng ở các hội nghị hoặc tạp chí chuyên ngành thì được công nhận tốt nghiệp mà không phải bảo vệ luận văn. Tạo điều kiện thuận lợi để các em mạnh dạn đăng ký thực hiện đề tài NCKH cấp trường, bằng cách tổ chức các cuộc thi, sân chơi trí tuệ nhằm thu hút sinh viên tham gia. Các sản phẩm của sinh viên có tính ứng dụng cao tại các hội thi sẽ được đầu tư và phát triển thành các sản phẩm khởi nghiệp cho sinh viên.
       Tăng cường sự liên kết giữa nhà trường và doanh nghiệp: Các doanh nghiệp có nhu cầu sản phẩm khoa học sẽ tài trợ cho đề tài nghiên cứu, sau đó họ sẽ ứng dụng đề tài đó vào hoạt động sản xuất kinh doanh. Như vậy việc nghiên cứu khoa học sẽ có được hai nguồn quan trọng: đầu vào là kinh phí hỗ trợ từ doanh nghiệp; đầu ra: công trình nghiên cứu đến được thực tiễn. Phối hợp với các doanh nghiệp tổ chức cho sinh viên tham gia tốt việc thực tập cũng như hỗ trợ sinh viên thực hiện đề tài nghiên cứu... Xây dựng câu lạc bộ Khởi nghiệp, được xem là nơi kết nối giữa doanh nghiệp với sinh viên, được quan tâm hơn nhằm ươm mầm ý tưởng khởi nghiệp, sáng tạo cho sinh viên.
       Nhà trường cần có nhiều hoạt động tuyên truyền nghiên cứu khoa học trong sinh viên, các công trình, sản phẩm NCKH của sinh viên được ứng dụng vào thực tiễn cuộc sống phải được tuyên truyền phổ biến rộng rãi để tạo sự hứng thú trong học tập và say mê nghiên cứu. Hoạt động này cũng giúp sinh viên tự tin khi tiếp cận với công việc thực tế sau khi tốt nghiệp, đáp ứng yêu cầu của nhà tuyển dụng. Xây dựng phòng trưng bày các sản phẩm tốt nghiệp xuất sắc, sản phẩm khởi nghiệp, thiết bị đào tạo tự làm và các sản phẩm đạt giải cao tại các hội thi để sinh viên tham khảo, học tập; từ đó tạo động lực và hứng thú cho sinh viên trong hoạt động nghiên cứu khoa học song song với việc học tập. Sự hợp tác lực lượng nghiên cứu - sáng tạo trẻ, trong đó có lực lượng giảng viên trẻ cùng tham gia thực hiện đề tài, ứng dụng, mô hình nhà trường đang cần, để cùng thực hiện, vừa tiết kiệm chi phí cho trường, vừa phát huy được khả năng nghiên cứu, sáng tạo của cán bộ trẻ và sinh viên.  
       4. Kết luận
       Kết quả nghiên cứu khoa học của sinh viên trong những năm qua có nhiều hạn chế cần khắc phục, để mỗi năm sinh viên có những công trình nghiên cứu khoa học phục vụ thiết thực cho khởi nghiệp. Để nghiên cứu khoa học có hiệu quả, sinh viên phải có niềm đam mê, lòng nhiệt quyết với đề tài mình theo đuổi. Nghiên cứu khoa học của sinh viên là một hoạt động quan trọng và cần thiết của công tác đào tạo, góp phần nâng cao chất lượng đào tạo. 
Việc xây dựng và phát triển phong trào nghiên cứu khoa học trong sinh viên là một yêu cầu cấp thiết nhằm nâng cao chất lượng đào tạo, nâng cao tính tự chủ sáng tạo và năng động, một tố chất rất cần thiết nhưng lại rất hạn chế trong trình độ sinh viên hiện nay. Đối với mỗi sinh viên đang ngồi trên ghế giảng đường, bên cạnh việc học tập các môn trên lớp, nghiên cứu khoa học được xem như một trong những nhiệm vụ và trách nhiệm của sinh viên. Nó không chỉ cung cấp cho sinh viên cơ hội tiếp cận với lĩnh vực chuyên môn sinh viên yêu thích, mà còn tạo ra một tác phong làm việc khoa học, rèn luyện cho sinh viên cách nhìn nhận vấn đề một cách khách quan, tiếp cận từ nhiều phía. 
Tuy nhiên, nghiên cứu khoa học là một việc làm không dễ dàng, nhưng với kiến thức sâu sắc và niềm đam mê cộng với một môi trường học tập và nghiên cứu thuận lợi, chúng ta hoàn toàn tin tưởng rằng nghiên cứu khoa học trong sinh viên sẽ gặt hái những kết quả tốt đẹp./.

ThS. Nguyễn Quang Thuần 

Sinh viên Trường Cao đẳng Cộng đồng Cà Mau tham gia nghiên cứu khoa học