1. Đặt vấn đề
Công nghệ thông tin với những ưu thế vượt trội của nó đã đi vào tất cả các lĩnh vực ngày nay. Đối với giáo dục và đào tạo, Công nghệ thông tin (CNTT) đóng một vai trò to lớn, có tác động mạnh mẽ làm thay đổi nội dung, phương pháp, phương thức dạy và học. CNTT là phương tiện để tiến tới một “xã hội học tập”.
Với sự phát triển của CNTT đã tạo ra cơ hội mới cho ngành Giáo dục và Đào tạo trong tất cả các lĩnh vực, từ quản lý giáo dục, bồi dưỡng chuyên môn cho đội ngũ cán bộ, giáo viên. Hỗ trợ đắc lực cho phương pháp dạy học tích cực của hoạt động nhận thức của học sinh, sinh viên (HS).
Nền giáo dục hiện đại ngày nay đã sử dụng rộng rãi công nghệ thông tin, mạng máy tính và internet để tổ chức quá trình dạy và học với những phương pháp và hình thức linh hoạt nhằm nâng cao nền tảng văn hoá và tinh thần chung của xã hội. Là giảng viên ai cũng mong muốn mình thành công trong mỗi giờ lên lớp. Để đạt được thành công đó ngoài khả năng sư phạm, kiến thức của mỗi giảng viên, cần có sự tham gia đa lực của đồ dùng dạy học và ứng dụng công nghệ thông tin đã phát huy được tính ưu việt trong công tác dạy và học.
Nhưng để ứng dụng CNTT thành công trong giảng dạy không phải người giảng viên nào cũng có được. Do đó, đòi hỏi người giáo viên trực tiếp đứng lớp phải có sự đầu tư về thời gian thích đáng để tìm tòi, nghiên cứu, không ngừng nâng cao trình độ CNTT từ đó tổ chức hoạt động học tập có hiệu quả.
2. Vai trò CNTT và sử dụng các thiết bị công nghệ vào công tác giảng dạy
Đổi mới giáo dục phải chuyển nền giáo dục từ chủ yếu là truyền thụ kiến thức sang phát triển năng lực người học, bằng cách giúp người học phương pháp tiếp cận và cách tự học, cách giải quyết vấn đề. Việc truyền thụ, cung cấp kiến thức, dần dần sẽ do công nghệ thông tin đảm nhận, giải phóng người thầy khỏi sự thiếu hụt thời gian, để người thầy có thể tập trung giúp sinh viên phương pháp tiếp cận và giải quyết vấn đề, tổ chức các hoạt động học tập gắn với thực tiễn nhằm phát triển năng lực của sinh viên.
Hiện nay, công nghệ thông tin đã được ứng dụng vào quá trình soạn giáo án điện tử. Các ứng dụng như word, powerpoint là nền tảng soạn giáo án điện tử nhanh chóng, hiệu quả. Ngoài ra, phần mềm này cũng dễ dàng sửa chữa nếu giảng viên muốn cập nhật các kiến thức mới vào giáo án của mình. Nếu như học tập theo phương pháp truyền thống khiến học sinh cảm thấy nhàm chán, thì các công cụ như powerpoint giúp thầy cô tạo ra slide bài giảng thu hút, thú vị. Từ đó tạo cho lớp học không khí vui vẻ, hứng khởi và nâng cao hiệu quả dạy học.
Công nghệ thông tin tạo điều kiện cho người học có thể học tập và tiếp thu kiến thức một cách linh động và thuận tiện. Mọi người có thể tự học ở mọi lúc, mọi nơi, có thể tham gia thảo luận một vấn đề mà mỗi người đang ở cách xa nhau, góp phần tạo ra xa hội học tập mà ở đó, người học có thể học tập suốt đời.
Tuy rằng vai trò của công nghệ thông tin trong dạy học là rất lớn, tuy nhiên việc ứng dụng công nghệ vào đào tạo vẫn còn tồn tại rất nhiều khó khăn. Rất nhiều bạn học sinh, sinh viên chưa rèn luyện được tính tự giác tìm hiểu về các thiết bị công nghệ hỗ trợ học tập. Vì thế, các bạn chưa có kỹ năng sử dụng thành thục công nghệ thông tin gây khó khăn cho việc dạy học.
Có thể thấy, vai trò của công nghệ thông tin trong dạy học là rất quan trọng và cần thiết. Tuy nhiên, để ứng dụng công nghệ thông tin vào dạy học ở khắp mọi nơi thì vẫn cần thêm khá nhiều thời gian.
3. Giải pháp đẩy mạnh ứng dụng CNTT và sử dụng các thiết bị công nghệ vào công tác giảng dạy
Đổi mới phương pháp dạy học là yếu tố quan trọng để nâng cao chất lượng giáo dục. Đó là một trong những mục tiêu quan trọng nhất trong cải cách giáo dục nước ta hiện nay. Việc ứng dụng CNTT dạy học có hiệu quả là một công việc lâu dài, khó khăn đòi hỏi rất nhiều điều kiện về cơ sở vật chất, tài chính và năng lực của đội ngũ giảng viên. Để đẩy mạnh việc ứng dụng CNTT vào dạy học có hiệu quả cần đẩy mạnh một số giải pháp như sau:
Một là, Nâng cao trình độ tin học cho bản thân:
Muốn ứng dụng CNTT vào giảng dạy hiệu quả, người giảng viên trực tiếp đứng lớp phải không ngừng nâng cao trình độ tin học cho bản thân, ngoài kiến thức chuyên môn nghiệp vụ vững vàng thì yêu cầu phải nắm vững công dụng các tính năng, bảo quản tốt các phương tiện, kĩ thuật hỗ trợ cho dạy học như máy tính, máy chiếu…
Ngoài những hiểu biết căn bản về nguyên lý hoạt động của máy tính và các phương tiện hỗ trợ, đòi hỏi giảng viên cần phải có kỹ năng thành thạo (thực tế cho thấy nhiều người có chứng chỉ hoặc bằng cấp cao về Tin học nhưng nếu ít sử dụng thì kỹ năng sẽ mai một, ngược lại chỉ với chứng chỉ A –Tin học văn phòng nhưng nếu bạn chịu khó học hỏi, thực hành thì việc ứng dụng CNTT vào giảng dạy sẽ chẳng mấy khó khăn).
Hai là, Công tác bồi dưỡng giảng viên:
Xác định Con người là một trong những yếu tố hàng đầu quyết định sự thành công trong việc ứng dụng CNTT vào trong quản lý và giảng dạy. Do đó, nhà trường đặc biệt quan tâm đến việc bồi dưỡng nâng cao trình độ tin học, đặc biệt là các kỹ năng ứng dụng CNTT cho đội ngũ giảng viên.
- Đẩy mạnh tuyên truyền cho giảng viên thấy rõ hiệu quả và yêu cầu mang tính tất yếu của ứng dụng CNTT trong đổi mới phương pháp giảng dạy thông qua các buổi sinh hoạt chuyên môn, hội thảo chuyên đề. Định hướng cho giảng viên luôn có ý thức sưu tầm tài liệu hướng dẫn ứng dụng CNTT hiệu quả,
- Động viên giảng viên tích cực tự học, khiêm tốn học hỏi, sẵn sàng chia sẻ, luôn cầu thị tiến bộ, thường xuyên trao đổi với đồng nghiệp; chuyên môn nhà trường phải là bộ phận kết nối, là trung tâm tạo ra một môi trường học hỏi chuyên môn tích cực.
Ba là, Các hoạt động ứng dụng CNTT trong dạy học:
- Đẩy mạnh việc ứng dụng CNTT nhằm đổi mới phương pháp dạy và học theo hướng phát huy tính tích cực học tập của sinh viên, giảng viên tích hợp CNTT vào từng môn học thay vì chỉ được học trong môn Tin học. Chuyên môn nhà trường chú trọng dự giờ thăm lớp, rút kinh nghiệm và tổ chức sinh hoạt chuyên môn trao đổi về cách ứng dụng CNTT một cách chọn lọc, phù hợp với đối tượng, nhằm phát huy có hiệu quả tác dụng của phương tiện, tránh lạm dụng quá mức.
- Các hình thức sử dụng hiệu quả được nhiều giảng viên sử dụng là: Dạy trình chiếu với cách thiết kế các slide về hình thức gần giống với bảng truyền thống ( màu sắc, cách chia bảng, cách trình bày đầu bài, đề mục,...); sử dụng máy chiếu như là phương tiện hỗ trợ cung cấp kênh hình với nhiều hình ảnh sinh động, âm thanh, video mà không phải mang vác nhiều tranh ảnh, bảng phụ, máy móc thiết bị khác; CNTT với nhiều phần mềm tiện ích là công cụ hỗ trợ đắc lực cho giảng viên trong công tác soạn bài, quản lý điểm, đánh giá xếp loại học sinh… được tiện lợi và nhanh chóng. Đẩy mạnh việc khai thác tài nguyên trên mạng Internet phục vụ công tác quản lý và giảng dạy của cán bộ, giảng viên thông qua bồi dưỡng, tập huấn… Tăng cường việc khai thác sử dụng hệ thống thư điện tử để tăng tiện ích, hiệu quả trong trao đổi cập nhật thông tin.
- Ngoài việc ứng dụng CNTT vào giảng dạy thì việc sử dụng CNTT vào các buổi sinh hoạt ngoại khóa cũng đạt hiệu quả hơn, thu hút các em tham gia nhiệt tình, sôi nổi.
4. Kết luận
Học trực tuyến hay sử dụng giáo án điện tử đã trở thành phương pháp giảng dạy phổ biến. Tất cả các giảng viên cần chuẩn bị đều được chuẩn bị cho máy tính riêng của mình cũng như sử dụng thành phần kỹ năng và hỗ trợ phần mềm.
Với sự hỗ trợ của máy tính và một số phần mềm dạy học cùng các thiết bị đi kèm, ứng dụng CNTT vào giảng dạy giảng viên có thể tổ chức tiết học một cách sinh động, các bài giảng không chỉ mang hơi thở cuộc sống hiện đại gần gũi hơn với sinh viên mà còn giúp cả người dạy và người học được tiếp xúc với các phương tiện hiện đại, người học trang có được những kỹ năng, công thức quản trị, các phương thức giải quyết vấn đề…cùng với đó phát triển khả năng tư vấn, sáng tạo, làm giàu thêm vốn hiểu biết của mình.
Phạm Thị Huyền - Võ Thị Thanh Nữ - Khoa Cơ Bản trường Cao Đẳng cộng đồng Cà Mau